Ամանորյա ընթերցանության ցանկ՝
Աղբյուրը՝ Նունե Մովսիսյանի բլոգից
Ամանորյա ճաշատեսակ աշխարհի տարբեր երկրներից
Ֆրանսիա
Հնդկահավը ֆրանսիացիների գլխավոր ուտեստն է ամանորի սեղանին: Նրանք նույնիսկ կատակում են` «եթե չկա հնդկահավ, Նոր տարին կարող է չգալ»:
Լեհաստան
Ամանորի սեղանին Լեհաստանում պարտադիր է ձուկը, որը համարվում է բարգավաճման և ընտանեկան երջանկության խորհրդանիշը:
Չեխիա և Սլովակիա
Այս երկրներում Նոր տարվա սեղանին պարտադիր է ազգային համեղ աղանդերը` խնձորի շտռուդելը:
Գերմանիա
Այս երկրում ամանորի սեղանին անպայման մատուցում են չամիչով, խնձորով ու ընկույզով պատրաստված թխվածքներ և այլ ուտեստներ: Յուրաքանչյուր բաղադրիչ ունի իր նշանակությունը: Օրինակ, ընկույզը կյանքի դժվարությունները հաղթահարելու իմաստն ունի, իսկ չամիչը խորհրդանշում է առատություն:
Անգլիա
Անգլիացիների ամանորյա ավանդական աղանդերը պուդինգն է, որի վրա մատուցելուց առաջ ռոմ են լցնում և այրում: Շատ տպավորիչ ձևավորում ամանորյա սեղանի համար:
Թե ինչպես են նշում Ամանորն աշխարհի տարբեր երկրներում
Յուրաքանչյուր երկիր ունի իր ուրույն սովորույթներն ու ազգային ավանդույթները տարբեր տոներ նշելու հարցում: Ամանորը ևս բացառություն չէ: Աշխարհի տարբեր երկրներ յուրովի են նշում Ամանորը: Աշխարհի տարբեր ծայրերում ձմեռային այս տոնը նշում են բավականին անսովոր և ուշագրավ: Դեռևս հին ժամանակներում կար մի համոզմունք. «Ինչպես դիմավորես Ամանորը, այնպես էլ այն կանցնի»: Եվ մինչ օրս աշխարհի տարբեր երկրներում տարբեր մեթոդներ են ձեռնարկում՝ դիմավորելու այս տոնը «հաջող, առատ և բարեկեցիկ»: Ես Ձեր ուշադրությանն կներկայացնեն, թե ինչպես են մի շարք երկրներում նշում Նոր տարին:
Ֆինլանդիա
Թերևս «ամենաամանորյա» երկիրը Ֆինլանդիան է, քանզի իրական Սանտա Կլաուսն ապրում է հենց ֆիննական Լապլանդիայում: Հենց այստեղից Սանտա Կլաուսը եղջերուներով լծված՝ ուղևորվում է աշխարհի տարբեր երկրներ:
Ավանդույթի համաձայն՝ կազմակերպվում է ամանորյա մեծ ընթրիք, հրավառություններ: Ամանորյա գիշերն ըստ ավանդույթի՝ ֆինները գուշակություններ են անում հալած թիթեղի օգնությամբ. այն, ինչ ցույց կտա թիթեղը, դա էլ պետք է սպասել գալիք տարուց: Գուշակությունը ֆինները մեկնաբանում են ուշադիր նայելով թիթեղին. եթե կրակից հալած թիթեղի ստվերը պատի վրա ցույց է տալիս ժանյակաձև նախշեր, ապա տարին խոստանում է փող, սեր, ճանապարհորդություն, հարսանիք և այլն: Իսկ եթե թիթեղը մասերի է բաժանվում, ապա դա տխրություն է բերում: Ամանորը Ֆինլանդիայում նշում են ընկերների հետ, ընդ որում՝ շատերը նշում են այն ռեստորաններում, որպեսզի ավելորդ հոգսեր չստեղծեն իրենց հարազատների համար: Ֆինլանդիայի բնակիչների համար ամանորյա իդեալական նվեր են հանդիսանում սպորտային սարքավորումներն ու մոմերը, որոնք խորհրդանշում են սեր և ընկերություն գալիք տարում:
Բրազիլիա
Ամանորը Բրազիլիայում «ամառային» տոն է, քանի որ Բրազիլիայում այդ տոնի ժամանակ տաք եղանակ է:
Հնդկաստան
Հնդկաստանում տարբեր ցեղեր տարբեր կերպ են նշվում Ամանորը և տարբեր ժամանակահատվածում:
Հնդիկների մեծամասնությունն այս տոնը նշում է լուսնային-արևային օրացույցի համաձայն՝ մարտի 22-ին, իսկ փանջաբիներն ու ասսայիները նշում են ապրիլի 13-ին: Տեղի սակավաթիվ քրիստոնյաները նշում են դեկտեմբերի 31-ին: Ամանորյա հնդկական հայտնի ավանդույթներից է Ամանորի նախօրեին հրաժարվել հին հագուստներից: Որոշ նահանգներում հագուստները վառում են: Իսկ ահա ուրիշների իրերն ընտրելը համարվում է վնասակար սեփական հաջողության համար: Այդ իսկ պատճառով՝ հնդիկները ձգտում են Ամանորին թարմացնել իրենց զգեստապահարանը: Հնդկաստանում ամանորյա հաջողության գույներն են՝ վարդագույնը, դեղինը, ոսկեգույնը: Հնդկական ցեղերից մեկի՝ փանջաբիների մոտ Ամանորին ընդունված է մարմնի վրա դաջվածքներ անել, որպեսզի եկող տարին իր հետ երջանկություն բերի: Ասսայիների համար Ամանորն այն ժամանակն է, երբ պետք է տուրք մատուցել աստվածներին և սուրբ կենդանիներին: Հնդկաստանի կենտրոնական նահանգներում հայտնի են ամանորյա մրցույթներն ու ինքնատիպ շքերթները: Ինչպես նաև Հնդկաստանից է եկել Ամանորին օդային օձեր բաց թողելու ավանդույթը:
Չինաստան
Չինաստանում Ամանորն ամենահայտնի ազգային տոնն է, որը նշվում է երկու անգամ. հունվարի 1-ին, ինչպես քրիստոնեական երկրների մեծամասնությունը, և նորալուսնի ժամանակ՝ այսպես կոչված «Գարնան տոնը»:
.jpg)
Չինաստանում ամեն տարին կապված է համաստեղության նշանի և տարերքի հետ: Չինաստանում Ամանորի հետ կապված են մի շարք ավանդույթներ և սնահավատություններ: Ամանորի նախաշեմին դռան վրա կախում են 5 երկար ժապավեն, որոնք խորհրդանշում են երջանկության 5 տեսակ. հաջողություն, պատիվ, երկարակեցություն, հարստություն և ուրախություն: Չինաստանում գոյություն ուներ նաև հավատամք, ըստ որի՝ մարդիկ հավատում էին, որ չար ոգիները վախենում են կարմիր գույնից, այդ իսկ պատճառով՝ տոնական օրերին ամենուրեք գերիշխում էր կարմիր գույնը: Ամանորին Չինաստանում միմյանց նվիրում են զույգ նվերներ, որոնք խորհրդանշում են միասնություն, ընտանեկան ներդաշնակություն, օրինակ՝ երկու ծաղկաման, երկու բաժակ և այլն: Ընդունված չէ նվիրել ժամացույց, հատկապես՝ ծերերին, կամ խաղալիքներ և մանկական իրեր նրանց, ում երեխաները դեռևս չեն ծնվել: Սովորաբար նվերները հանձնում են վերջում, հաճախ էլ նվերները թողնում են գաղտնի:
Ճապոնիա
Ծագող արևի երկրում Ամանորը զգալի նշանակություն ունի: Բազմաթիվ սովորույթներ և ծեսեր կան տոնի հետ կապված:
Ճապոնացիները՝ վախենալով, որ երջանկության և հարստության հետ տուն կներթափանցեն չար ոգիները, դռան վրա կախում են ծղոտի փնջեր: Տոնին պատրաստվում են մի քանի շաբաթ առաջ: Դեկտեմբերի կեսերին ճապոնացիները սկսում են շնորհավորական բացիկներ գրել իրենց հարազատներին, ընկերներին, ծանոթներին՝ մաղթելով նրանց հաջողություններ, երջանկություն և առողջություն: Ինչ-որ մեկին մեկ անգամ ուղարկելով բացիկը՝ ընդունված է ուղարկել այն ամեն տարի: Այս ավանդույթն ունի զգալի նշանակություն, քանզի դպրոցական տարիքից երեխաները սովորում են ճիշտ գրել բացիկներ: Ամանորի գիշերը ճապոնացիներն ուղևորվում են սարեր կամ ծով, որտեղ արևի առաջին ճառագայթների հետ լուսաբացին ծափահարություններով հրաժեշտ են տալիս հին տարուն և դիմավորում Նոր տարին:
ԱՄՆ
Ավանդաբար ԱՄՆ-ում մինչև կեսգիշեր հրաժեշտ են տալիս անցնող տարուն, հետո միայն դիմավորում գալիք տարին: Ամերիկացիները նախընտրում են նշել այն աղմկոտ միջավայրում, տանից դուրս՝ այցելելով գիշերային ակումբներ, ռեստորաններ, թատրոններ:
ԱՄՆ-ում Ամանորը տոնելու ավանդույթն առաջացել է դեռևս 17-րդ դարում գերմանացի և հոլանդացի գաղութարարների շնորհիվ: Հենց այդ պատճառով Ամանորն ԱՄՆ-ում մեծ հաշվով նշվում է եվրոպական ոճով: Ուղիղ կեսգիշերին զանգերի ղողանջի ներքո հրավառություններ են կատարվում: Հրավառությունները, շամպայնները, ավտոմեքենաների ձայներն ազդանշում են Նոր տարվա գալուստը: Բոլորը գրկախառնվում են, ցանկանում միմյանց երջանկություն: Ամերիկյան որոշ մեգապոլիսներում Ամանորի առաջին օրն անց են կացվում շքերթներ: Ամենաճանաչվածներն անց են կացվում Նյու Յորքում և Թայմ Սքվերում: Ամերիկացիների մոտ ամանորյա ավանդական խորհրդանիշ են համարվում ծեր մարդը, ով խորհրդանշում է հին տարին, և նորածինը, ով խոհրդանշում է գալիք տարին: Ամերիկացիների մոտ ընդունված է Նոր տարվա նախօրեին վերլուծել անցյալ տարին, եզրակացություններ անել: Նրանք նույնիսկ իրենց համար գրում են «ամանորյա առաջադրանքներ», որոնք պահում են և տարեվերջին ամփոփում:
Իսլանդիա
Իսլանդացիներն ըստ ավանդույթի՝ Ամանորին խարույկ են վառում, պարում և երգում խարույկի շուրջ: Ամենուր կարելի է տեսնել զարդարված «տրոլլեր» և «էլֆեր»: Ի դեպ, նրանց նաև բաժին է հասել Ձմեռ Պապի դերը: Այստեղ Ձմեռ Պապիկների քանակը բավական բազմաթիվ է, նրանց մեջ են մտնում նաև 13՝ այսպես կոչված «ամանորյա պատանիները»՝ Յոուլասվեյնները (jolasveinn):
Ամենուր հայտնվում են հեքիաթային կերպարներ սկսած դեկտեմբերի 13-ից: Յուրաքանչյուրն ունի իր անունն ու բնավորությունը, սակայն բոլորին հատուկ է աշխույժ բնավորությունը: Իսլանդիայում աղջիկներն ու տղաները կարմիր գուլպա են կախում պատուհաններից արդեն դեկտեմբերի 13-ին, քանի որ «ամանորյա պատանիներից» յուրաքանչյուրը թաքուն նվերներ է բերում: Երեխաները հավատում են, որ Յոուլասվեյնները կարող են անսպասելի այցելել իրենց ցանկացած օր դեկտեմբերի 1-ից մինչև 24-ը: Եթե նրանք իրենց վատ պահեն, ապա իրենց գուլպայում կարող են գտնել ոչ թե նվեր, այլ՝ կարտոֆիլ:
Комментариев нет:
Отправить комментарий