Կարինե Մանասյան: Ֆիզիկա

Արեգակի և Լուսնի խավարումներ

Հին ժամանակներում արեգակի և լուսնի խավարուներն ասոցացնում էին երկրաշարժի, պատերամի, ջրհեղեղի և այլ աղետների նախանշաններ: Իրականում դրանք սովորական լուսային երևույթներ են, որոնք բացատրվում են լույսի ուղղագիծ տարածմամբ: Գիտնականները կարողանում են մեծ ճշգրտությամբ կանխատեսել Արեգակի և Լուսնի խավարումները: Տեսնենք թե երբ է դիտարկվում Արեգակի խավարումը: Լուսինը սեփական լույսից զուրկ անթափանց մարմին է:
Երբ Լուսինը հայտնվում է Արեգակի և Երկրի մինջև, լրիվ կամ մասնակի չափով ծածկում է Արեգակի դիտելի սկավառակը: Լուսնի կոնաձև ստվերն ընկնում է երկրի վրա:
Երկրի մակերևույթի այն մասերից, որոնք հայտնվում են լրիվ ստվերի սահմաններում, դիտվում է արեգակի լրիվ խավարում: Կիսաստվերում գտնվող տեղերից դիտվում է Արեգակի մասնակի խավարումը:

Մագնիս

Մագնիսիս այն տեղամասերը որտեղ մագնիսական ազդեցությունը առավելագույն է կոչվում է մագնիսի բևեռներ: Մագնիսական դաշտում մագնիսական սլաքը ենթարկվում է որոշակի ուժերի ազդեցության, որոնք կոչվում են մագնիսական ուժեր: Երկաթե միջուկով կոճն անվանում են էլեկտրամագնիս: Էլեկտարամագնիսներն ունեն ավելի մեծ կիրառություն քան հաստատուն մագնիսները: Երկրի վր ական վայրեր որտեղ մագնսիական սլաքի ուղղությունը չի համընկնում սպասված ուղղությունը: Այդ երևույթը կոչվում է մագնիսական շեղում: Այդ շեղումը պայմանավորված է ընդերքում մեծ քանակությամբ երկաթաքարի առկայությանը: Մագնիսական դաշտի արագ փոփոխությունները կոչվում են մագնիսական փոթորիկ: Հաղորդիչ կոնտուր թափանցող մագնիսական գծերի թվի փոփոխման հետևանքով փակ կոնտուրում էլեկտրական հոսանքի առաջացման երևույթը կոչվում է էլեկտրամագնիսական մակածում, իսկ առաջացած հոսանքը՝ մակածման հոսանք: Պատկերների հաղորդում իրականցվում է ռադիոակապի սկզբունքով: Հեռուստատեսային հաղորդիչ կայանում իկոնոսկոպ կոչվող սարգի օգնությամբ պատկերը փոխանակվում է էլեկտրական ազդանշանի: Ընդ որում տեղի է ունենում հակառակ պրոցեսը, բարձր հաճախության ազդանշանից առանձնացվում է պատկերն համապատախանող էլեկտրական ազդանշանը, որը կինեսկոպ կոչվող սարգի օգնությամբ նորից փոխակերպվում է տեսանելի պատկերի:

Oպտիկա

Լույսի բնական աղբյուրներն են արեգակը, աստղերը, կայծակը

Իսկ արհեստական աղբյուրները՝ էլեկտրական լամպ, գազայրիչ բոց,լազեր և այլն:

Թափանցիկ համասեռ միջավայրում լույսի ճառագայթներն ուղիղ գծեր են:

Լույսի անդրադարձման օրենքը

Եթե առարկայի մակերևույթը ողորկ չէ ունի խորդուբորդություններ ապա դրանից լույսն անդրադառնում է բոլոր հնարավոր ուղղություններով: Լույսի այդպիսի անդրադարձումը կոչվում է ցրիվ անդրադարձում: Լույսի զուգահեռ ճառագայթների փնջի անդրադարձումը հարթ հայելուց կոչվում է հայելային անդրադարձում: Անդրադարձած ճառագայթն ընկած է անկման հարթության մեջ: Անդրադարձման անկյունը հավասար է անկման անկյունին:

Լույսի բեկում

Լույսի ճառագայթի ուղղության փոփոխությունը մի միջավայրից մյուսն անցնելիս կոչվում է լույսի բեկում:

Ոսպնյակ

Ոսպնյակ է կոչվում երկու կողմից գնդային մակերևույթով սահմանափակված թափանցիկ մարմինը: Կան երկու տեսակ ուռուցիկ և գոգավոր: Ոսպնյակի օպտիկական ուժ են համարում կիզակետային հեռավորության հակադարձ մեծությունը:

Ատոմի ճառագայթաակտիվություն

Ճառագայթման կլանված բաժնեչափ է կոչվում ճառագայթման կլանված էներգիայի հարաբերությունը ճառագայթահարված նյութի զանգվածին: ]

Օհմի օրենք, հաշվարկում ենք լարումը:

Արված փորձի արդյունքում ստացա այսիպի հաշվարկ՝

A=0.5
V=07
I=U:R
0.5=U:07

U=0.5*0.7=0.35

Գործնական աշխատանք
Հաջորդական միացում

Մենք հաջորդաբար միացրեցինք նկարում պատկերվածը և ստացանք հետևյալը՝
A = 0,16Ա = Y U1 = 4,8Վ
A1=0,2 = Y1 U2 = 4,8Վ
A2=0,39 = Y2 U = 5

R1=U1/Y1 R1 = 30օմ
R2=U/Y2 R2 = 24օմ
R = R1*R2/R1+R2

R = 30*24/30=24 = 720/54=13,3 U (օմ)

Գործնական աշխատանք

y=0,5Աy=y1=y2=0,5Ա

u=5վ
u1=1,6 վ
u2=2,8վ
R=u/y=5y/0,5ա=10(օմ)
R1=u1/y=1,6վ/0,5Ա=3,2(օմ)
R2=u2/y=2,8/0,5=5,6(օմ)
R1+R2=R=3,2+5,6=8,8(օմ)

Լավարատոր աշխատանք 11.10.2017

Հաղորդիչի դիմադրության չափումն ամպերաչափի և վոլտաչափի միջոցով։

Աշխատանքի նպատակը․ կառուցել հոսանքի ուժի կախումը հաղորդիչի ծայրերին կիրառված լարումից պատկերող գրաֆիկը։ Գրաֆիկի միջոցով որոշել հաղորդիչի դիմադրությունը։

Անհրաժեշտ պարագաներ․ հոսանքի աղբյուր (գալվանական տարրերի կամ կուտակիչների մարտկոց), հետազոտվող հաղորդիչ (նիկելինե կամ կոնստանտե հաղորդալարի փաթույթ), ռեոստատ, ամպերաչափ, վոլտաչափ, բանալի և միացնող հաղորդալալրեր։

Փորձի կատարման ընթացքը։

1. Հավաքեք նկարում պատկերված էլեկտրական շղթան։ Հիշեք, որ ամպերաչափը միացվում է հետազոտվող հաղորդչին հաջորդաբար, իսկ ոլտաչափը ՝ զուգահետ։

2. Ռեոստատի միջոցով հետազոտվող հաղորդչում կարգավորեք էլեկտրա տարբեր կան հոսանքը։ Սողնակի յուրաքանչյուր դիրքում չափեք հոսանքի ուժի և լարման արժեքները։ Չափումները կրկնեք սողնակի 4 կամ 5 տարբեր դիրքերի համար։

3. Չափման արդյունքները գրանցեք աղյուսակում։

4. Չափման արդյունքների հիման վրա կաուցեք հոսանքի ուժի կախումը լարումից պատկերոող գրաֆիկը։ Ընտրելով համապատսխան մասշտաբ՝ աբոցիսների առանցքի վրա տեղադրեք լարման, օրդինատների առանցքի վրա ՝ հոսանքի ուժի արժեքները։

5. Յուրաքանչյուր չափման տվյալներով հաշվեք հաղորդչի դիմադրությունը՝ օգտվելով Օհմի օրենքից։

6. Հաշվեք հաղորդչի դիմադրության՝ ստացված արժեքների թվաբանական միջինը։

7. Հաշվումների արդյունքները գրանցեք աղյուսակում։

Նյութի կառուցվածքը

Նյութերը բաղկացախ են փոքրագույն մասնիկներից, որոնց մինջև արանքներ կան: Նման ենթադրությունները գիտության մեջ անվանում են վարկածները: Վարկածների հավատիությունը ստուգում են փորձով:

Լաբարատոթ աշխատանք N1

ԻՄ դիմաց դրված է երկու սրվակներ, ավազ, ջուր, որը նախորոք ներկված է լողակով, կամ կալուիմի պարեմանգանատով: Առաջի սրվակի մեջ լցնում ենք ավազ` կեսից մի քիչ շատ: Երկրորդի մեջ, կեսից մի քիչ ավել լցնում ենք ջուր:
Ուշադրություն դարձնենք երկու սրվակում եղած ջրի և ավազի մակարդակներին:
Ինչ եք կարծում երկրորդ սրվակի պարունակությունը դատարկես առաջի սրվակի մեջ, ինչ տեղի կունենա:

Եզրակացություն

Նյութերը բաղկացախ են փոքրագույն մասնիկներից, որոնց մինջև արանքներ կան:

Սկզբից ես կարծում էի, որ կտեղավորվեն: Այդպես ել եղավ, և արդյունքնում տեսանք, որ ավազը նստեց, իսկ ջուրը վերև բարզրացավ, կորցնելով, իր մաքրությունը:

Հավասարաչափ արագացող շարժում, արագացող շարժման արագություն, ճանապարհը:

Ազատ անկում, ազատ անկման արագացում:

Հավասարաչափ արագացող շարժումը՝ անհավասարաչափ շարժում է, որովհետև հավասարաչափ շարժման դեպքում արագությունը չի փոխվում, հաստատուն է ողջ շարժման ընթացքում: Մարմնի շարժումը կոչվում է հավասարաչափ արագացող, եթե այդ շարժման արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցում փոխվում է նույն չափով:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավսար է մարմնի շարժման արագության փոփողության և այն ժամանակամիջոցի հարաբերությանը, որի ընթացքում կատարվել է այդ փոփոխությունը, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում: Այն նշանակում են a տառով՝ լատիներեն ակսելեռատիո(արագացում):
Հավսարաչափ արագացող շարժման դեպքում, արագացումը հաստատուն է: Որպես հավասարաչափ արագացող շարժման արագացման միավոր ընդունվում է այն մարմնի արագացումը, երբ այդ շարժման արագությունը յուրաքանչյուր մեկ վարկյանում փոխվում է մեկ մետր վարկյանում: Այդ միավորը կոչվում է մեկ մետր վարկյան քառակուսի: Հավասարաչափ արագացող շարժման արագությունը հավասար կլինի V=a*t:

Լաբորատոր աշխատանք

Նպատակը՝ ծանոթանալ լաբորատորիայի անվտանգության կանոններին՝ ուսուցչի ծանոթացմամբ:
Ծանոթանալ այն չափիչ գործիքների հետ որոնց հետ մենք աշխատելու ենք:
Այդ գործիքների հետազոտում և դրանց սանդղակի ամենափոքր բաժանման արժեքի և չափման սխալը որոշում:
Աշխատանքի ընթացքը
Դասերին ծանոթացել ենք անվտանգության կանոններին: Իմացել ենք որ կա 2 տեսակի հոսանքի աղբյուրներ մեկը 36 մյուսը 220 ոլտ: Այն գործիքները որոնք ցածր լարմամբ են աշխատում չի կարելի միացնել բարձր լարմամբ վարդակին: Ծանոթացել ենք տարբեր գործիքների հետ՝ ջեռուցիցչների, հոսանքի փոխանցիչների, կշեռքների, չափագլանների, տարբեր քանոնների, տարաների և տարբեր ուժաչափիչների:
Մենք այդ գործիքները նախ սկսեցինք հետազոտել՝ գործիքից օգտվելուց առաջ պետք է նայել իր չափման հնարավարությունները:
Դրա ամենաներգևի և ամենավերևի նրբագծերի դիմաց գրված թվերը ցույց են տալիս սարքի չափման հնարավորությունները:
Որից հետո նկատեցի, որ բոլոր չափիչ գործիքների նման են նրանով, որ բոլորի վրա կան նրբագծերով արված բաժանումներին, որին անվանում ենք սանդղակ:
Մենք հասկացանք, որ գործիքից օգտվելուց առաջ ուսումնասիրում ենք դրա չափման հնարավորությունները:

1 լ. - 1դմ.3

1 մլ. - 1սմ.3

1մ3 - 1մ*1մ*1մ-10դմ*10դմ*10դմ-1000դմ.3-1000լ.

Իմ չափագլանի մեջ լցրեցի ջուր և իմացա նրա ծավալը:

Չափանոթի բաժանման արժեքը՝ C=200-1005=20 սմ.3 Չափման սխալը կլինի`C1=20սմ.3:2=10սմ.3

Չափագլանի ջրի ծավալը՝ V=140 սմ.310սմ.3

Դաս 4

|Շարունակել որոշել լաբորատորիայում գտնվող տարբեր գործիքների սանդղակների բաժանման արժեքները,չափման սխալը,չափման սահմանը

Պարզաբանել և կրկնել հետևյալ հարցերը՝

1.Ի՞նչն են անվանում սանդղակի բաժանման արժեք:

Պետք է գտնել սանդղակի մոտակա երկու գծիկները որոնց կողքին մեծության թվային արժեքներ են գրված։ Այնուհետև մեծ արժեքից հանել փոքր արժեքը և ստացված արդյունքը բաժանել նրանքց միջև եղած բաժանումների թվին:

C=600-500=100, 100:10=10մլ.

2.Ո՞րն է սարքի չափման սահմանը,

Սարքի ամենավերևի և ամենաներքևի թվերը ցույց են տալիս դրա չափման սահմանը:

3.Ո՞րոշել տրված գործիքի չափման սխալը

Չափման սխալը՝ C=10մլ.25մլ.

Ծավալը՝ V=220մլ.

220-5մլ.<V<220+5մլ.

Է.Ղազարյանի դասագրքից՝ էջ166ից,վարժություններ1ից-15-ը

Կանոնավոր և անկանոն պինդ մարմնի ծավալի որոշումը

Անհրաժեշտ առարկաներ՝ չափագլան, քանոն, թել, մկրատ, ջուր:

Կանոնավոր մարմնի ծավալի որոշումը: Քանոնի միջոցով պետք է չափել կանոնավոր մարմնի չորսունը: Ես ունեմ ձայտե և մետաղյա չորսու: Այն որոշելու համար քանոնով չամում եմ նրա երկարությունը, լայնությունը և բարձրությունը նշանակելով համապատասխանաբար a, b, h տառերով:

Փայտ

a=2,5 սմ.

b=2,5 սմ.

h=9,3 սմ.

V=a*b*հ=58,125 սմ.3

Մետաղ

a=2 սմ.

b=1 սմ.

h=3 սմ.

V=a*b*h=2*1*3=6 սմ.3

Այժմ իմ մետաղյա չորսուի ծավալաը կորոշեմ չափագլանի օգնությամբ: Դրա համար նախ որոշում եմ իմ չափագլանի սանդղակի բաժանման արժեքը: Սանդղակը դա գործիքի վրա նրբագծերով արված բաժանումներն են: Գործիքի բաժանման սխալը գործիքի բաժանման արժեքի կեսն է

C=800սմ3-700սմ310=10 սմ.3

C1=10մլ.25մլ.

Նույն այդ կանոնավոր մարմնի ծավալը որոշում եմ չափագլանով: Դրա համար նախ որոշեմ չափագլանի ձանդղակի բաժանման արժեքը

Չափանոթի մեջ լցնում եմ այնքան ջուր, որ իմ չորսունը կարողանա սույզվել

Լցված ջրի ծավալը չափագլանում ջրի ծավալը

V1=180 սմ.35մլ.3

Մարմինը կապում եմ թելով և իջեցնում ջրի մեջ մինչև սուզվելը

Ջրի և մարմնի ծավալը՝

V2=190 սմ.3 5 մլ.3

Սուզված մարմնի ծավալը կլինի` V1-V2, 190-180=10 սմ.3

6. Մարմնի փոխազդեցությունը

Մարմնի զանգված

Զանգվածի միավորներ

Մարմնի շարջման արագությունը փոփոխվում է նրա վրա այլ մարմնի ազդեցությունից հետո
Պատասխան՝ 3
Ո՞ր դեպքում Ա սայլակը կսկսի շարջվել, եթե այրենք թելը. նկարում պատկերված 1 և 3 վիճակներում
Պատասխան՝ 2
Հրացանից կրակելիս գնդակի արագությունը 600մ/վ է, իսկ հրացանի հետարվածի արագությունը՝ 1,5մ/վ: Ո՞ր մարմնի զանգվածն է մեծ և քանի՞ անգամ: Գնդակի զանգվածը 400 անգամ փոքր է հրացանի զանգվածից:
Պատասխան՝ 2
Քանի կիլոգրամ է պարունակում 2.5 տոննան. 2500կգ.
Պատասխան՝ 5
Քանի՞ գրամ է 0,025կգ-ը: 25գ.
Պատասխան՝ 1
Արտահայտեք 250 գրամը կիլոգրամներով: 0,25կգ.
Պատասխան՝ 2