Առաջադրանքները տես այստեղ

ԶՎԱՐԹՆՈՑ (փոխադրություն)

643 թվականն էր: Գարունն արդեն լիովին տիրել էր Հայաստան աշխարհում, և Վաղարշապատում արդեն շոգ էր:

     Մայր տաճարի դիմաց գտնվող վեհարանի սենյակներից մեկում զրուցում էին երեք մարդ: Մեկը հայոց Ներսես Երրորդ կաթողիկոսն էր: Մյուսը՝ կաթողիկոսի տեղապահն էր: Ի տարբերություն այս երկու մադրկանց, երրորդը աշարհական էր՝ Հայաստանում ճանաչված ճարտարապետ և շինարար Վրթանես վարպետը:

- Կառուցելիք տաճարի նախագիծը ինձ հաճելի երևաց, որդյակ,- ասաց վեհը,- վստահ եմ, որ Մասիսների համայնապատկերի վրա այն առավել վսեմ և պերճաշուք կլինի: Որքա՞ն ժամանակ է պետք կառույցն ավարտին հասցնելու համար:

- Տասը տաի, վեհափառ, եթե ինձ տրամադրեք բանցորներո և անհրաժեշտ շինանյութ:

- Ես արդեն պատրաստել եմ նամակներ՝ մեր նախարարներին և երևելիներին ուղարկելու համար, և խնդրել եմ, որ օգնեն: Անհոգ եղիր: Այժմ գնա խաղաղությամբ, և սպասիր իմ կանչին:

     Ներսես Երրորդ կաթողիկոսը նաղապես շրջել էր ու ընտրել էր տաճարի տեղը: Դարեր առաջ Վաղարշապատի հարավ ընկած հարթ տարացքում կանգնած էր հայերի Տիր աստծո մեհյանը: Տասը դար էր, ինչ այն փլուզվել էր: Տեղանքը շատ գեղեցիր էր, և այդ պատճառով կաթողիկոսն ընտրեց հենց այդ տարացքը:

     Տասը տարի այդ շինհրապարակում աշխատում էին հազարավոր մարդիկ: Նրանց հրաշագործ ձեռքերը ծնում էին քարե ժանյաներ, արծիվներ, նուռ խաղող, տերև ու ոստ:

     Վերջապես 652 թվականին սոպտեմբերյան մի օր տաճարի շինությունն ավարտվեց: Դեպի Վաղարշապատ ճանապարհին ասեղ գցելու տեղ չկար: Մարդիկ գալիս էին այնտեղ երգով ու նվագով, բամբիռով ու ծնծղայով, զուռնա - դհոլով ու պարկապզուկեվ:

     Սկսվեց տաճարի օծման արարողությունը: Գմբեթի տակ ելևէջներից պատարագի անուշ մեղեդիները, տարածվեց խնկի մարագրագործող բույրը:

     Այսպես հիմնադրվեց Սուրբ Գրիգոր տաճարըկ, որը հետագայում անվանվեց, որպեսզ Զվարթնոց:

     Ժողովրդական ավանդությունն ասում է, որ տաճարի ծանրությունն իրենց վրա կրող մույթերը եղբայներ են եղել: Տարիներ ու դարեր նրանք սրբությամբ պահում էին տաճարը: Բայց մի օր հոգնեցին, և յուրաքանչյուրը մտքում որոշեց մի քիչ հանգստանալ: Իրարից թաքուն առանձին-առանձին բեռնաթափվեցին, հանգստացան: Եվ քանի որ եղբայներն արդեն միասնական ու ազնիվ չէին միմյանց հանդեպ, զարմանահրաշ տաճարը կործանվեց:

Փոխադրություն`

Լյուսի տատիիս պատմություններից լավ պատմություն չկար: Ահա դրանցից մեկը, որը ապպացուցում է, որ հուսահատությունը արժեք չունի: Այս պատմությունը հյուսնի մասին էր: Նա ապրել էր հարյուրավոր տարիներ առաջ: Մի օր, իմ ընկերներից մեկը տեսավ նրան հուսահատ վիճակում: Հարցրեց, թե ինչ է պատահել, և նա պատասխանեց.

-         Ես վաղը պետք է թագավորի համար տասնմեկ հազար տասնմեկ հարյուր տասնմեկ գրվանքան փայտի սղոցում:

Ընկերս պատասխանեց.

-         Ոչինչ մի մտածիր: Արի գնանք ուտենք խմենք և վաղվա մասին մոռանանք:

Նրանք գնում են հյուսնի տուն: Տեսնում են, որ հյուսնի կիննել հուսահատ նստած է: Մի քիչ հետո կինը ասում է.

-         Էհ ամուսին ջան, մենք հիմա ուտում խմում ենք, իսկ վաղը քո գլուխը կտրելու:

Հաջորդ օրը ամուսինը գալիս ասում է:

-         Գնում եմ մեռնելու:

Եվ այդ պահին դուռը ծեծում են թագավորի թիկնապաները:

-         Հյոսն ջան թագավորը մահացել է: Մեկ հատ դագաղ սարքիր:

Վերլուծություն

Մի մարդ կար, ով միշտ ուրախ էր, երբեք չեր տխրում: Մի անգամ մեկը հարցրեց նրան, թե որ նրա ուրախ լինելու գաղտնիքը: Նա ասաց. <<Կար ժամանակ, որ ես էլ ձեր նման տխուր էի, բայց հիմա ես ամեն առավոտ ինձ հարց եմ տալիս՝ այսօր լինեմ ուրախ, թե տխուր: Եվ ստացվում է այնպես, որ ես միշտ ընտրում եմ ուրախությունը>>:
Եզրակացություն
Մարդիկ իրենք ինքներն են որոշում, լինեն ուրախ, թե տխուր: Ամեն դեպքում պետք է լավատսել լինել, ամեն իրավիճակում պետք է գտնել դրականը:

ՕՇՈՑ: Թարգմանություն

Ձայնագրությունը տես այստեղ

Կարդում է՝ Կարինե Մանասյանը

ՕՇՈՑ: Թարգմանություն (Ռուսերեն տարբերակ)

Ձայնագրությունը տես այստեղ

Կարդում է՝ Սոֆի Առաքելյանը

Վերլուծություն`

Մի օր մաթեմատիկոս Ջորջ Դանցիկի հետ մի դեպք պատահեց: Նա շատ լուրջ էր վերաբերվում ուսմանը: Մի անգամ, երբ Ջորջը պարապելու պատճառով քնով ընկավ և պրոֆեսոր Նեյմանի դասխոսությունից 20 րոպե ուշացումով ներս մտավ և արագ նստեց: Գրատախտակի վրա մի բան էր գրված: Նա մտածեց, որ դա տնային աշխատանքն է, և արտագրեց տետրի մեջ: Խնդիրները բավականին դժվար են, և այդ պատճառով նա այդ խնդրիների վրա չարչարվեց մի քանի օր: Երբ լուծեց բոլոր խնդիրները, տարավ և հանձնեց պրոֆեսոր Նեյմանին: Նեյմանը ոչինչ չասաց:

Մի քանի շաբաթ անց` առավոտյան ժամը 6-ին նա նեխուժեց Ջերջենց տուն, ու պարզվեց, որ Ջորջը լուծել է մաթեմատիկական ամենադժվեր խնդիրներից, որոնք հազարամյակների ընթաքում, ոչ մի մաթեմատիկոս, չէր կարողանում լուծել: Նույնիսկ Էնշեյնը, չեր կարողացել լուծել այդ երկու խնդիրները:
Նեյմնաը մտածեց, որ կարող է նա այ խնդիրները լուծեք այն պատճառով, որովհետեվ չգիտեր նրա անլուծելի լինելու հանգամանքը, քանի-որ նա դասին ուշացումով էր ներս մտել:

Մենակ էի Ես, ինձ հետ էիր Դու…

Երբ մենակ նստած էի ու երբ ինչ-որ մեկի կարիքն ունեի, ինձ հետ էիր Դու: Դու իմ կյանքի ուրախությունն ես, մթության լույսն ու լացի ժպիտը: Դժվարի պահերին օգնել, միշտ աջակցել… Իմ ամբողջ կյանքով քեզ պարտական եմ: Շնորհակալ եմ շա՜տ-շա՜տ: Շնորհակալ եմ, Մայրի՛կ, որ քո կյանքի մեծ մասը նվիրել ես ինձ, օգնել, պահպանել ես ժպիտը իմ դեմքի: Շնորհակաություն քո խորհուրդների համար, միշտ կօգտվեմ քո խորհուրդներից: Շնորհակալ եմ շա՜տ-շա՜տ:

Շնորհակալություն, ընկե՛ր, որ դու կաս, ու օգնում ես ինձ: Միշտ եղել ես կողքիս ու օգնել հասնել իմ նպատակին: Շնորհակալ եմ շա՜տ-շա՜տ:
Իմացեք, որ դուք իմ կյանքում շատ մեծ տեղ եք զբաղեցնում, և երբ մենակ էի, ինձ հետ էիք Դուք:
Ուզում եմ իմանաք, որ ես ել եմ փորձել որոշ չափով ձեզ օգտակար լինել, աջակցել: Միշտ ցանկացել եմ ինչ-որ բանով Ձեզ օգտակար լինել, ուշադիր լինել Ձեր հանդեպ…
Երբ մենակ նստած էի, ու երբ ինչ-որ մեկի կարիքն ունեի, ինձ հետ էիք Դուք…

Աշնան կամակոր տերևը

Գունեղ աշնանը հաջորդեցին անձրևոտ, տխուր ու միապաղաղ եղանակները: Ամենուրեք աչքի էր զարնում տերևների առատությունը: Հաճախ տերևեաթափն այնքան գեղեցիկ էր, որ մեծ կաթիլներով դեղին անձրև էր հիշեցնում:
Յուրաքանչյուր տերև արդեն զգում էր, որ ձմեռը սարերի երևում չէ, և հուսահատված սպասում էր այն վերջին քամուն, որն իրեն պոկելու էր մայր ծառից:
Սլացիկ բարդու վերին ճյուղին հաշված տերևներ էին մնացել: Նրանցից մեկը որոշել էր ինչ գնով էլ լինի, ամուր կպած մնալ ծառին և վայր չընկնել:
Անձրևի ընթացքում պատսպարվում էր հարևան տերևների արանքում: Երբ սուլում էր սառնաշունչ քամի՝ սեղմվում էր ծառին: Երբ քույր տերևները սվսվալով ցած էին ինջնում լացակումած ու վախվործ հետևում էր նրանց վայրէջքին:
«Տեսնես վերջս ինչ է լինելու: Կարող եմ արդյոք դիմանալ քամուն, անձրևին ու ցրտին:
Այնպես եմ ուզում մնալ այստեղ, վերևում:
Չէ, ինչ էլ լինի, պայքարելու եմ մինչև վերջ, ու չեմ լքելու մայրիկիս»,-մտածում էր տերևը ու սրթսրթում ցրտից:
Բայց ցրտերը սաստկացան, քամիներն ավելի հաճախակի դարձան, և միալար ու թախծոտ անձրևներից տերևները խշշոցով թափվում էին ու թափվում:
Մի քնի օր անց տերևը միայնակ, թշնած ու մրսած փորձում էր խուսափել տխուր վախճանից, բայց ի վերջո հասկացավ, որ անիմաստ է այդ ամենը, որ ամեն ինչ կարգավորված է բնության կողմից, որ ճիշտը ծառից պոկվելն ու մայր հողին խառնելն է:

Կանգ առ ժամանակ, գոնե մեկ վայրկյանով...

Կանգ առ ժամանակ, թող ուղղեմ սխալներս, թող ներեմ այն մարդկանց, ում չեմ ներել: Կանգ առ ժամանակ, գոնե մեկ վայրկյանով, թող վայելեմ կյանքս պատանի, թող հիանամ աշխարհով, վերհիշեմ մանկությունս,… Կանգ առ ժամանակ: Ժամանակ… հնարավորություն տուր ինձ ճանաչեմ աշխարհը, հասկանամ ո՞վ եմ ես, ո՞վ է ընկեր, ո՞վ է թշնամի: Չեմ հասցնում ճանաչել բոլորին, քանի որ արագ է անցնում ժամանակը, իսկ մենք կառչում ենք նրա ետևից: Վազում է ժամանակը, արագ, չսպասելով, միգուցե ի՞նչ որ տեղ է շտապում: Ապրում ես, ապրում բայց մեկ է շատ հարցեր և անհասկանալի բաներ են մնում քո մեuջ:Անտարբեր մի եղիր մեր հանդեպ ժամանակ, կանգնիր, կամ դանդաղիր, կայանքը արագ թռչում է, իսկ մենք չենք հասցնում…

Ու՞մ եմ ուզում նմանվել

Մարդ շատ հաճախ չգիտի, պարզապես չի կարողանում որոշել, թե իրոք ում կարող է նմանվել: Մտածում եմ ու զգում եմ, որ ես միայն ինձ եմ նման: Մտածում եմ չգիտեմ, թե որն է սահմանը վեհության և ինչին պետք է ձգտեմ: Յուրաքանչյուր մարդու հոգու խորքում նստած է մի թաքուն պահանջ, ստուգել իր լավն ու վատը, ստուգել ինքն իրեն, իր մտածածն ու արածը, ճիշտն ու սխալը, արդարն ու անարդարը, ստուգել իր տեղը կյանքում՝ այս արևի տակ, և իր նմանների կողքին, ստուգել իր ապրելու իմաստն ու նպատակը:

Չեմ սիրում նմանվել նրանց, ովքեր նայելով մարդկանց աչքերի մեջ ստում են, խաբում և անտարբերություն ցուցաբերում բոլոր պարագաներում:
Ինչքան մտածում եմ, թե իրոք ում եմ նմանվում՝ նմանվում եմ և՛ մայրիկիս, և՛ հայրիկիս, որոնց մեջ զարգացած են բնավորթության այնպիսի գծեր, որոնք ինձ թև են տալիս, որ հասնեմ իմ նպատակին: Հայրս իսկական մեծատառով տղամարդ է մեր տանը, մայրս՝ մի քնքուշ ծաղիկ, բարության մարմնացում, արվեստը լավ ընկալող և վերարտադրող, մի բան, որ ժառանգել եմ ես: Դա մի խորացած արվեստ է, որին ձգտում եմ հասնել ես: Ինչքան էլ ուզում եմ չնմանվել որևէ մեկին, այնքան ավելի եմ սկսում նմանվել և ձեռք բերել ծնողներիս բնավորության գծերը: Եվ եթե դա այդպես է, ուրեմն դա ամենալավ նմանակաումն է որ ես երբևէ կարող եմ անել կատարյալ մարդ դառնալու համար:

Առարկայական, թե նախագծային ուսուցում

Մինչև այս տարի մենք աշխատում էինք մեր ավանդական՝ առարկայական ծրագրով (գալիս էինք դպրոց, դաս էինք պատմում, առաջադրանքներ էինք անում,…): Այս ուսուցման ձևը ադյքան էլ արդյունավետ չէ երեխաների գիտելիքների զարգացաման համար, քանի որ երեխան չի կարող ազատ շարադրել մտքերը, ցույց տալ իր հնարավորությունները այլ աշխատանքների մեջ: Ես դա այդքան էլ արդյունավետ չեմ համարում: Այս տարի տիկին Մարիետի հետ մենք սկսել ենք աշխատել նախագծային ուսուցմամբ: Այդպես աշխատելու առավելությունը այն է, որ մենք կարող ենք զբաղվել մեր նախընտրած աշխատանքով, դա կարող է լինել ազատ շարադություն, նախագիծ (իմ նախագծերից են՝ Մտքեր, մտքեր և կրկին մտքեր, …), և այլն: Այս ուսուցումը ազատ գործունեության, ընտրության, ազատ մտքի, երեխաների ազատության, առաջադիմության համար է՝: Այս ուսուցման ձևը նաև իր նմեջ ընդգրկում է ձայնագրություններ և տեսանյութեր: Տեսանյութեր պատրաստելը նույն պես առդյունավետ աշխատանք է, քանի որ այդպես երեխաները սովորում են տարբեր ծրաագրերով աշխատել և մոնտաժել: Այս ամենի շնորհիվ մենք կարող են ցույց տալ մեր նախագծերը, հանրությանը և նաև ընդգրեկ: Ընդգրել ասելով ինկատի ունեմ գնալ ինչ որ մի այգի (օրինակ՝ Չարենցյան թափառումներ) և հարցեր տալ, պատմել և ծանոթացնել հանրության այն ամենը ինչը մենք գիտենք, կամ սովորել այն ինչ որ գիտեն մյուսները:
Այսքանով ես ուզում եմ ասել, որ նախընտրում եմ անել այն ինչը ինձ դուր է գալիս, որտեղ ես կարող եմ ազատ շարադրել մտքերս, գիտելիքների փոխանակում կատարել՝ այսինքն աշխատաել նախագծային ուսուցմամբ:

Եղիշե Չարենց «Հեռացումի խոսքեր»

Իմ աչքերի մեջ այնքան կրակներ եմ մարել ես,
Եվ հոգուս մեջ հուսահատ այնքան աստղեր եմ մարել:
Կյանքս, որ հուշ է դարձել, հեռանալիս՝ չանիծես
Կյանքս կանցնի կմարի-բայց երգս կա, կապրի դեռ

Կյանքս կանցնի, կմարի, որպես կրակ ճահճում՝
Աննպատակ ու տրտում, անմխիթար ու անհույս:
Երգիս մեջ- Դու գիտե՞ս - ինձ ոչ-ոք չի ճանաչում
Կարծես ուրի՛շն է երգում կապույտ կարոտը հոգուս:

Հավիտյան գոց ու անխոս՝ թափառել եմ ու լռել,
Ոչ-ոք, ոչ-ոք չգիտի՝ արդյոք ի՞նչ է կյանքս, Ես.
Միյայն գիտեմ, որ կյանքում ինչ-որ երգեր եմ գրել,
Ինչպես գիտեմ, որ Դու կաս, որ սիրում է մեկը քեզ:

Ես երգել եմ Քո հոգին, Քո ժպիտը լուսավոր,
Քո աչքերի, քո դեմքի տխրությունը սրբազան.
Կյանքս թողած անհունում - Ես երգել եմ սերը խոր
Ու կարոտը թևերիս, որ երբե՛ք Քեզ չհասան...

Մոտենում է քո՜ւյր իմ, ա՛խ իրիկունը միգացած.
Ես ինչ անեմ, որ հոգիս չհեծկլտա կարոտից.
ԻՆչպե՞ս, ինչպե՞ս ընդունեմ կյանքիս բաժակը քամած,
Որ ձեռքերս չդողան, որ օրերս ներեն ինձ:

Գուցե՛ հանկարծ կասկածեմ, չհավատամ ինքս, Ես,
Ու սուտ թվա իմ հոգուն Քո կարոտը սրբազան...
-Ի՛նչ էլ լինի, քո՜յր իմ, քո՜՝ըյր իմ, հեռանալիս չանիծե՛ս
Խե՛սճ կարոտը թևերիս, որ երբե՛ք քեզ չհասան..

1917թ.

Տեսանյութը տես այտեղ

Այս տարվա իմ նախագծերից են՝

Մտքեր, մտքեր և կրկին մտքեր
Այս նախագծի շրջանակներում ես և իմ դասընկերուհի (Աննա Ատեփանյան)-ը որոշել են Միջին դպրոցի սովորողների մտերը քննակել:
Առարկայական, թե Նախագծային ուսուցում

Այս նախագծի շնորհիվ ես որոշել եմ սովորողներից ճշտել, թե ինչպես է դուր գալիս աշխատել՝ նախագծային, թե առարկայական ուսուցմամբ:

Իմ բանաստեղծությունները և քառյակները

Քառյակ

Ինքս ինձ հետ միայնակ
Մշուշի մեջ լուռ նստած,
Սպասում եմ նրան,
Ով անցնելիս ինձ կժպտա:

Բանաստեղծություն

*******
Երկնքում աստղերը բոլոր
Շողշողում և պարում են միասին,
Բայց երբ արդեն առավոտ է գալիս
Նրանք չեն կարող շող-շողալ միասին

Սիրում եմ մարդկանց բարի, ու ազատ
Ում սրտում կա տեղ բոլորի համար
Կարողանում են շբվել բոլորի հետ,
Եվ օգնում են քեզ ամեն հարցում:

Հոգնել եմ ծաղրանքներից,
Որոնք միշտ ինձ են հասնում,
Հոգնել եմ միայնակ կյանքս վարել
Առանց շրջապան, առանց ընկերոջ...

«Կարդալ» բայը չի սիրում հրամայական

Դանիել Պենակ

«Այո, ես այնքան խիտ օրակարգ ունեմ, որտեղի՞ց կարդալու ժամանակ գտնեմ: Ումի՞ց խլեմ՝ ընկերների՞ց, հեռուստացույցի՞ց, ճամփորդությունների՞ց, ընտանեկան հավաքների՞ց, դասերի՞ց»:

Որտեղի՞ց կարդալու ժամանակ գտնել:

Լուրջ պրոբլեմ է, որը, սակայն, պրոբլեմ չէ բնավ:

Որքան հաճախ է առաջանում «երբ կարդալ» հարցադրումը, նշանակում է՝ այդքան չկա նաև կարդալու ցանկություն: Եթե մտածենք, կտենենք, որ կարդալու ժամանակ ոչ ոք երբեք չունի. չունեն փոքրերը, պատանիները, մեծերը: Կյանքը կարդալու համար անվերջանալի խոչընդոտ է:

— Կարդալ…Ուրախությամբ կկարդայի, բայց աշխատանքս, երեխաները, կենցաղային հոգսերը. Ժամանակ չկա:

— Ինչպես եմ ձեզ նախանձում, որ կարդալու ժամանակ ունեք:

Իսկ ինչո՞ւ այն մյուսը, որն աշխատում է, վազում խանութներով, երեխաներ մեծացնում, մեքենա վարում, երեք տղամարդու հետ սիրախաղ անում, ատամնաբույժի մոտ գնում, մեկ շաբաթից պատրաստվում տեղափոխվել. ինչո՞ւ նա ունի կարդալու ժամանակ, իսկ միայնակ բարոյախոսը չունի:

Կարդալու ժամանակը միշտ գողացված ժամանակն է: Ումի՞ց գողացված: Ասեմ, գողացված՝ ապրելու պարտավորությունից:

Կարդալու, ինչպես և սիրելու ժամանակը, լայնացնում է, մեծացնում է րոպեներից և վայրկյաններից կազմված ժամանակը:

Եթե սերը ստիպված լինեինք դիտարկել ժամանակի բաշխման տեսանկյունից, ո՞վ կհամարձակվեր սիրել: Ո՞վ ունի սիրահարված լինելու ժամանակ: Միևնույն ժամանակ ինչ-որ մեկը երբևէ հանդիպե՞լ է սիրահարվածի, ով սիրելու ժամանակ չի գտնում:

Երբեք կարդալու ժամանակ չեմ ունեցել, բայց ոչ մի բան, երբեք չի կարողացել խանգարել ինձ դուր եկած վեպը կարդալուն:

ԸՆթերցանությունը չի կապվում հասարակական կյանքի ձևաչափի հետ, այն, ինչպես և սերը, կենսակերպ է: Հարցն այն չէ, թե ես ունեմ կարդալու ժամանակ ( ժամանակ, որն ի դեպ ոչ ոք ինձ չի տա), այլ այն՝ կնվիրեմ ես ինձ ընթերցող լինելու երջանկությունը, թե ոչ: